Sagan um framtíð Íslands
|
Hrun markaða, hrun hugmyndafræði
|
Þúsaldarþorp
Er hægt að skjóta fátækum sveitaþorpum óralangt fram á við með fjárfestingu sem nemur 8000 kr. á mann í fimm ár? Það segir Jeffrey Sachs hagfræðingur við Columbia háskóla sem stendur fyrir slíku átaki í völdum þorpum á 18 stöðum í Afríku. En þótt vonir vakna kvikna líka efasemdir... |
Félagsleg ábyrgð eða félagsleg fyrirtæki?
Friðarverðlaunahafi Nóbels, Muhammad Yunus telur að framtíð kapítalisma og skilvirkrar þróunaraðstoðar feli í sér nýja tegund fyrirtækja sem gagnist þróunarlöndum vel. Þessi fyrirtæki fá merkimiðann ,,félagsleg fyrirtæki” (social business) andstætt fyrirtækjum sem rekin eru með hámarksgróða í huga. En þau nýti marga kosti markaðskerfisins og drifkraftinn sem einkenni vel rekin gróðafyrirtæki. Þessi hugmynd á rætur í örlánabankanm Grameen sem löngu er heimsfrægur, og Yunus vill nú yfirfæra á margs konar starfsemi til þróunar í fátækum samfélögum. Hann hafnar hugmyndinni um ,,félagslega ábyrgð” einkafyrirtækja, sem t.d. Sameinuðu þjóðirnar hafa talað fyrir, því hún nái ekki nógu langt. Í þessari ritgerð eru bornar saman þessar tvær ólíku leiðir og leitast við að greina kosti og galla í þeim báðum, en einkum i leið Yunusar. |
Ákall um ,,nýja þróun" og raunveruleikinn
Ákall um nýjar aðferðir í þróunarmálum er sterkt. Margt hefur mistekist og gagnrýni er víðtæk. Ekki bara á ,,peningasóun" í spilltu umhverfi, heldur líka á afstöðu og viðhorf gjafaríkja til ,,velferðarþeganna" í Þriðja heiminum. Í þeirri ritgerð sem ég birti hér er fjallað um þessa gangrýni og ákall á nýja sýn á þróunarmál, og þær raddir fræðimanna bornar saman við raunveruleg lífsskilyrði tveggja jaðarhópa í Namibíu. Hvernig ná saman kenningarnar og raunveruleikinn úti á mörkinni? Ritgerðin var unnin á námsskeiði við HÍ.
|
Þróun sem virkar
Besti fyrrverandi forseti Bandaríkjanna er Jimmy Carter. Hann er á níræðisaldri en ötull baráttumaður fyrir bættum hag fátækra í Afríku. Fyrir meira en 20 árum tók hann til við að útrýma sjúkdómi sem hlýst af lirfu orms sem tekur sér bólfestu í holdi manna. Lirfan þroskast inni í líkama fólks sem drekkur eða baðar sig í óhollu vatni. Ormurinn brýst að lokum út fullvaxinn og stendur eins og spaghettilengja úr fólki sem engist af kvölum. Áður þjáðust 3 milljónir manna árlega af þessari bölvun, nú eru árleg tilfelli 12.000. Með örlítið meiri stuðningi hefði Carter og fjölmörgum öðrum sem vinna gegn þessum ormi tekist að útrýma honum með öllu. |